Yezd ve İran’da Zerdüştlük

9 Haziran 2016 · Zehra Arslan

Yezd şehri İran’da görülmesi gereken en güzel ve önemli şehirler listesinde başlarda yer almalı. Şehrin kendine özgü ve oldukça değişik, mistik bir havası var. Özellikle eski şehir ve dar sokaklar, sessizlik kuleleri ve Zerdüşt Tapınağı en görülesi yerler.

Yezd’de Görülecek Yerler

Yezd’de yapacağınız ilk şey otelinize yerleştikten sonra kendinizi eski şehrin ara sokaklarına atmak ve kaybolup yeniden yolunuzu bulmak olmalı. Zaten eski şehir çok büyük değil, bir ara sokaktan girip mutlaka meydana çıkacaksınız. Önce Emir Çakmak Meydanı ile başlayabilirsiniz. Bizim gittiğimiz 2016 yılında meydan tadilatta olduğu için çok fazla ilgi çekici değildi. Meydanın hemen girişinde İran’ın meşhur tatlılarını bulabileceğiniz büyük bir tatlıcı dükkanını da ziyaret edebilirsiniz.

yezd-iran-azgezmis1

En çok keyif alacağınız meydan ise Cuma Mescidi Camisinin bulunduğu meydan ve etrafında bulunan ara sokaklar olacak. Caminin 48 metre yüksekliğindeki minareleri İran’daki en yüksek minareler. Müthiş bir çini işçiliği ve oldukca geniş avlusu ile göz dolduran bir cami. Akşamları ışıklandırılıyor gece fotoğraflamak isterseniz güzel fotoğraflar çıkıyor.

yezd-iran-azgezmis4

Caminin hemen yanında ve arkasında Mardin ve Şanlıurfa‘da olduğu gibi dar sokaklar tünel geçişleri ile birbirine bağlanan evler ve kafeteryalar mevcut. Yezd’de mutlaka bu kafelerden birinin çatısına çıkıp tepeden şehre bir bakın.

Tepeden şehre baktığınızda İran’da Bad Gir dedikleri rüzgar kulelerini göreceksiniz. Bu kuleler çok eski zamanlardan beri süre gelen ve yapılarda kullanılan bir soğutma sistemi. İnce uzun inşa edilen bacaların kenar kısımları açık bırakılıyor buradan giren rüzgar bacadan direkt olarak evin içine giriyor, böylece evin iç kısmı hep aynı sıcaklıkta kalıyor. Bazı evlerde bu bacanın içinden akan bir su sistemi de mevcut. Su evin içinde kanallarda dolaşıyor, tıpkı kalorifer sistemi gibi sıcalık yerine tüm odalara serinlik veriyor.

yezd-iran-azgezmis5

Bu kafelerden birinde güzel Yezd manzarasını seyredip biraz soluklanırken size seramik kaplarda nar suyu içmenizi tavsiye ederim. Gün batımında çatılardan şehri seyredip fotoğraflayabilirsiniz. Gün içinde ise şehrin dar sokaklarında dolaşmanızı tavsiye ederim gün batımında sokaklar çabuk karanlığa gömülüyor. Bütün bunları bir günde yaptıktan sonra ertesi gün mutlaka sessizlik kulelerine ve Zerdüşt Tapınağına gitmenizi öneririm.

yezd-iran-azgezmis7

Zerdüştlük ve Sessizlik Kuleleri

Zerdüştlük inancına göre yaşayan az sayıda insan bulunuyor. İran’da en çok yaşadıkları yer ise Yezd şehri. Burada bir Ateş Tapınağı bulunmakta ve tapınakta yanan ateş 1500 yıldır hiç sönmeden yanıyor. Bu ateşin yanması ile sorumlu olan bir kişi var, gece gündüz ateş bekleniyor. Zerdüştler 4 elementi kutsal sayıyorlar (hava, su, toprak, ateş). Ateşe tapmak gibi bir ritüelleri yok, ancak ibadet ederken ateşi veya güneşi gördükleri yöne doğru dönerek ibadet ediyorlar. Bu nedenle bu tapınağın ateşi hiç söndürülmüyor. Dinin özünde her dinde olduğu gibi iyilik ve kötülüğün savaşı var. İnandıkları tanrı Ahura Mazda, kutsal kitapları ise Avesta. Bu tapınağa giderseniz bunların hepsini görebilirsiniz, tapınağın giriş kapısı üzerinde tanrılarının bir figürünü görmeniz mümkün.

yezd-iran-zerdust-azgezmis2

Zerdüştler ölülerini gömmek yerine bedenini doğaya bırakıp vahşi hayvanların yemesine olanak sağlıyorlarmış. Yezd şehrine yaklaşık 6 km mesafede bu iş için inşa edilmiş kuleler yer alıyor. Bu kulelere sessizlik kuleleri deniyor. Bir tepenin üzerine inşa edilmiş yuvarlak formlu iki yapı mevcut. Bu yuvarlak alanın içinde kadınlar, erkekler ve çocuklar için yapılmış ayrı bölmeler yer alıyor. Ölüm gerçekleştikden sonra cesetler bu kulelere taşınıyor ve burada bekleyen kuşlar tarafından bu bedenler yeniyormuş. Etler yenilip kemikler kaldığında bu kemikler bir yere toplanıp üzerine bir taş konmak sureti ile gömü işlemi tamamlanıyormuş.

yezd-iran-sessizlik-kuleleri-azgezmis3

Kuşlar ölen kişiyi yemeye sol gözden başlarsa günahlarının çok olduğuna sağ gözünden başlarsa günahkar olmadığına inanırlarmış. Ancak Şah Rıza döneminde 1960 yılında bu gelenek yasaklanmış. Bugün sayıları çok az olan Zerdüştler ölülerini gömüyorlar. Sessizlik Kuleleri ise artık turistik ziyarete açık bir mekan. Mutlaka görmelisiniz oldukca etkileyici bir yer.

İran’da Nasıl Giyinmeli?

İran’a giren her kadın başını örtmek zorunda. Bu zorunluluk uçaktan inerken başlıyor. Biz 2016 yılında gittiğimizde İran’daki en kapalı kadınlardık. Duyduklarımızdan bir hayli korkmuş olmalıyız ki sıkı sıkı bileklerimize kadar kapalıydık. Ancak saçlarınızın gözükmesinde bir sıkıntı yok başınızı yarıya kadar örtecek şekilde bir fular atmanız yeterli. Tayt giyebilirsiniz ama üzerine kalçalarınızı örtecek bir tunik giymeniz gerekiyor. Açık ayakkabı giyebilirsiniz. Bacaklarınız gözükmemeli elbise de giyseniz altına bir tayt giymeniz gerekiyor. Makyaj yapıp oje sürebilirsiniz, bu konuda bir sıkıntı yok. Zaten bir kaç sene içinde sanırım biraz daha serbest olacak.

yezd-iran-azgezmis8

İran Vizesi

İran 2016 yılı itibarı ile sekiz ülkeye vize uygulamıyor, o ülkelerden bir tanesi de Türkiye. İstediğiniz zaman biletinizi alıp gidebilirsiniz, pasaportunuzun olması yeterli. Ülkeye İsrail vatandaşlarını almıyorlar. Ayrıca Amerikan vatandaşı olan biri tek başına gelip gezemiyor. Mutlaka kendisine eşlik eden bir rehber olmalı. Otelden tek başına çıkmasına izin verilmiyor, rehber eşliğinde çıkmalı. Bütün bunlar da yumuşayan ilişikler ile değişime uğrayacak gibi gözüküyor.

İran Güvenli mi?

Gitmeden önce çok korku filmi gibi sunulan bir ülke; ama içi hiç öyle değil. Son derece güvenli. Genelde insanlarda İran’ın her an patlamaya hazır bir ülke olduğu düşüncesi hakim. Ancak kesinlikle güvenli bir ülke, gitmek için hiç bir şüpheniz olmasın. Ülke genelindeki insanlar dış basının tüm dünyaya kendilerini yanlış tanıttığını düşünüyorlar.

yezd-iran-azgezmis6

İran’da Ne Yenir?

En çok yenen yemekler et yemekleri ve kebaplar. Ancak flora farkından dolayı ve hijyen koşullarını göz önünde bulundurarak fazla et yememenizi öneririm. Benim en çok sevdiğim aş çorbası oldu. Aslında bir Azeri yemeği, içerisinde bir çok sebze karışımının olduğu bir çorba ve oldukça doyurucu, denemenizi tavsiye ederim.

İran’da yemeklerin vazgeçilmezleri arasında pilav bulunuyor. Pilavları değişik eklemelerle farklı adlarla sunabiliyorlar ya da sadece kebapların yanında alabiliyorsunuz. Baharat kullanımı yaygın; fakat işi tadında bırakmışlar Hintliler gibi abartmıyorlar. En çok kullanılan baharatlar safran, zerdeçal, kuru limon, tarçın gibi bilindik tadlar.

Şurup dedikleri soğuk içecekler var, ben pek sevmedim. Sirkeli, sarımsaklı ayran veya içine sirke döktükleri meyve suyu karışımları. Denemek isterseniz sorabilirsiniz. Meyve suyu için en çok Yezd kafelerinde seramik kaplardaki nar suyunu tavsiye ederim.

İran Para Birimi

Ülkeye dolar veya Euro götürüp bozdurabilirsiniz. Para konusu biraz karışık. Çok sıfırları var, umarım yakında bu sıfırlardan kurtulurlar. Kendileri bile şaşırıyor bazen. Ülkenin Tümen ve Riyal diye geçen iki para birimi var. Aslında ikiside aynı para, ayrıca basılmış bir para değil. Riyal sıfırların bol olduğu para bir şey aldığınızda fiyatı Tümen olarak söylüyorlar yani sıfırını atarak ancak elinizdeki para bol sıfırlı Riyal. Kısaca 10 Riyal 1 Tümen’e karşılık geliyor. Biz kaldığımız süre boyunca çok boğuştuk, umarım siz işin içinden çıkarsınız.

Yezd ve İran’da Zerdüştlük

Yezd şehri İran’da görülmesi gereken en güzel ve önemli şehirler listesinde başlarda yer almalı. Şehrin kendine…

azgezmis.com

Yorumlar

  • Mezhebi yüzünden uzak durduğumuz bu ülke ve insanları bize çok da uzak değilmiş aslinda. Iran aynı bizim gibi yonetime muhalifler ve yonetimi sevenler var. Türklere karsi son derece sicak yaklaşıyorlar. Ülkenin Tebriz, Tahran ve İsfehan kentlerini kısmen gezdim. Sanırım tekar gideceğim daha görülecek çok yer var.

    • Mehmet Bey, evet bize çok benziyorlar, zaten dünyada Türk nüfusunun en fazla olduğu ikinci ülke.

  • Zehra hanım, yazdıklarınızı, İran’daki gericiliği yumuşatarak yazmışsınız, iyi ki son anda gitmekten vazgeçmişim diyorum. Hele İranlı kadınların bu kapanma emri konusundaki protesto mitinglerini okuduktan sonra.Bu, medeni dünyada kadına yapılan bu hakareti içime sindiremedim doğrusu. Yukarıdaki İranlı kadının örtünmüş resmini de gördükten sonra bu fikrim daha da gerçek oldu. Sevgiler

    • Armağan bey,bence sizin söylediğiniz olay çuvaldız ve iğne olayı.bu adamlar kendilerine göre güya bir devrim yapıp kapandılar.bizde ne diyeceksiniz,çoğu insanların kapandığını,türban pisliğine sığındığını,adeta birer karafatma olduklarını göremediniz galiba.Üstelik Atatürk ilkelerine ve anayasamıza aykırı olmasına rağmen.Bence önce mücadeleye kendi ülkenizden başlasanız daha iyi olur.

    • yazmis oldugunuz yorum cok kabaca ve tabikide cok gericilikle yazilan bir yorum, birinci irandaki devlet ve insanlari yani tutarak herkes geri fikirli diye soyleyemezsiniz, irandaki devlet in kurallari ordaki insanlarin 90% kabulenmiyor ama orda yasamak zorunda olduklari icin kadinlar baslari kapatmak zorundalar, ama bunlara ragmen, ordaki kadinlarin ve erkeklerin hesi cok acik gorusluler, bencede once kendi ulkenizin sounlarini gorun cozun sonra baska ulkelere gericilik muhamelesi yapin bence! hic bi seyi yasayip gormeden yorumlayamazsiniz !

  • gitmiş gibi oldum !! teşekkürler.

Yorumunuz?