Seyahat Sağlığı: Sıtma ya da Malaria nedir? Sıtmadan nasıl korunabiliriz?

16 Mayıs 2017 · Hakkı Ceylan

Plasmodium adında bir parazitin neden olduğu ve bu paraziti taşıyan sivrisineklerin ısırmasıyla bulaşan, tedavi edilmediği taktirde ölümcül olabilecek bir hastalıktır.

Sıtma nasıl bulaşır?

Sıtma insanlara anofel sivrisineğinin ısırmasıyla bulaşır. Bu sivrisinekler daha çok güneşin olmadığı, gece saatlerinde beslenirler. Bazen bulaşma şırınga paylaşımı, kan transferi, organ nakli veya anneden fetüse şeklinde de gerçekleşebilir.

Sıtmanın belirtileri nelerdir?

Sıtma; kuluçka süresi ortalama yedi gün olan akut ateşli bir hastalıktır. Belirtiler sıtma olan bölgeye gidildikten en erken yedi gün sonra (genellikle bir hafta ile bir ay içinde) görülmekle beraber, bu bölgeden ayrıldıktan birkaç ay (nadiren bir yıla kadar ) sonrasında da görülebilir. Bu yüzden, muhtemel bir sinek ısırığını takip eden ilk bir hafta içindeki ateşli hastalık büyük olasılıkla sıtma değildir.

Ateş, titreme, terleme, baş ağrısı, bulantı, kusma, kas ağrısı ve halsizlik gibi belirtiler de dahil grip benzeri belirtilerle karakterizedir. Bu belirtiler aralıklarla da oluşabilir. Tedavi edilmediğinde nöbet, bilinç bulanıklığı, böbrek yetmezliği, akut solunum sıkıntısı sendromu, koma ve hatta ölüm görülebilir.

Sıtma Tedavisi nasıl olur?

Sıtma belirtileri görülen yolcular mümkün olan en kısa zamanda bir tıbbi değerlendirmeden geçmelidir. Sıtma görülen bir ülkeden kısa bir süre önce dönen ve ateşi olan hastalarda sıtma göz önünde bulundurulmalıdır.

Sıtmanın kesin tanısı mikrobiyolojik inceleme ile belirlenebilir. Sıtmanın mikrobiyolojik tanısında tüm dünyada en yaygın kullanılan yöntem, hastanın parmak ucundan alınan kanın lama yayılıp boyanmasıyla hazırlanan preparatların ışık mikroskobu altında incelenmesidir. Erken tanı ve uygun tedavi hayat kurtarabilir. Özellikle falciparum sıtması eğer tedavi 24 saatten fazla gecikirse ölüme yol açabilir. Sıtma teşhisi konulmuş hastaların tedavisinde hastalığın durumuna göre çeşitli sıtma ilaçları uygulanmaktadır.

Seyahat edenler için sıtma riski olan bölgeler

Sıtma, Afrika, Orta ve Güney Amerika, Karayiplerin bir kesimi, Asya (Güney Asya, Güneydoğu Asya ve Ortadoğu), Doğu Avrupa ve Güney Pasifik bölgesinde yer alan çok bir geniş alanda görülebilmektedir.

Her yıl dünyada 200-250 milyon civarında sıtma vakası görülmekte ve 400-500 bin kişi yakalandıkları sıtma nedeniyle ölmektedir. Bu ölümlerin %90’ı Sahra-altı Afrika ülkelerinde ve %77’si 5 yaş altı çocuklarda olmakta. Her yıl birçok uluslararası yolcu hastalığın görüldüğü ülkelerde sıtmaya yakalanmakta ve 10 binin üzerinde ziyaretçi eve döndükten sonra hasta olmaktadır.

Sıtmanın yaygın olduğu bölgelerde bulaşma mevsimi boyunca özellikle geceleri sinek ısırmalarına maruz kalan yolcular sıtma riski altındalar. Yolcularda çoğunlukla sıtmadan koruyucu ilaç önerilerine uymamak veya uygun olmayan sıtma koruyucu ilaç kullanmaktan dolayı hastalık meydana gelmektedir. Küçük çocuklar, hamileler ve yaşlı yolcular daha fazla risk altındadırlar. Farklı yerlerinde sıtma yaygınlığı değişiklik gösteren ülkelere giden yolcular, gidecekleri yerlere özgü sıtma riski konusunda bilgi almalıdırlar. Kırsal alanlarda geceleri dışarıda uyuyan yolcular için de risk çok yüksektir.

Sıtmadan nasıl korunabiliriz?

Yoğun araştırma ve geliştirme çabalarına rağmen şu anda piyasada herhangi bir sıtma aşısı yoktur. Sıtmadan korunma; sivrisinek ısırıklarına karşı alınacak önlemler ile sıtmadan koruyucu ilaçların birlikte kullanılmasından ibarettir.

Sıtmaya karşı önerilen ilaçlar %100 koruyucu olmadığından sivrisinekten korunma önlemleriyle birlikte kullanılmalıdır (böcek kovucular, uzun kollu giyecekler, uzun pantolonlar, sivri sineklerden arınmış bir mekanda uyumak ya da ilaçlı cibinlikler kullanmak gibi). Sıtma koruyucu ilaç uygulaması, sıtma görülen bölgeye seyahat etmeden önce, seyahat esnasında ve seyahat sonrasında olacak şekilde olmalıdır. İlaca seyahatten önce başlanmasının amacı, seyahat eden kişilerin sıtma parazitlerine maruz kalmasından önce sıtmadan koruyucu ajanların kana karışmasını sağlamaktır.

Seyahatte Genel Sağlık Kuralları

  • Unutmayın, bilgi edinmek, ilgili riskleri kavramak ve yolculuk için gerekli önlemleri almak seyahat edecek kişinin kendi sorumluluğundadır.
  • Yurtdışına çıkmadan önce gidilecek bölgeye özgü koşulları öğrenmenin ve alınması gereken sağlık tedbirleri hakkında bilgilenmenin sağlıklı bir gezi için büyük önem taşıdığını unutmayın.
  • Kalış süresine göre ilaç reçetesi temin ediniz ve doktorunuzdan uygun bir sağlık çantası oluşturma ile ilgili tavsiyeler alın,
  • İçmek için güvenli olmayan suları mutlaka kaynatın.
  • Ellerinizi sık sık su ve sabunla yıkayın.
  • Tazeliğinden ve kaynadığından emin olmadığınız gıdaları yemeyin.
  • Herhangi bir nedenle sağlık kuruluşuna başvurmanız durumunda sizin için kullanılan iğnelerin tek kullanımlık (disposable) ve aletlerin steril olmasına dikkat edin.
  • Haşerelere karşı gerekli önlemleri alın. Sinek kovucu spreyler kullanmak, gece yatarken cibinlikle yatmak faydalı olacaktır.

Seyahate çıkmadan önce mutlaka 444 77 34 numaralı telefonla seyahat sağlığı danışma hattını arayın veya seyahatsagligi.gov.tr adresini ziyaret edin, gideceğiniz bölgeye ait sağlık risklerini öğrenin.

Seyahat Sağlığı: Sıtma ya da Malaria nedir? Sıtmadan nasıl korunabiliriz?

Plasmodium adında bir parazitin neden olduğu ve bu paraziti taşıyan sivrisineklerin ısırmasıyla bulaşan, tedavi edilmediği taktirde…

azgezmis.com

Yorumunuz?